Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης θεσπίσθηκε με το άρθρο 77 ν. 3852/2010, τον γνωστό σε όλους μας «Καλλικράτη» και τροποποιήθηκε στη συνέχεια με τον ν. 4555/2018. Ο Συμπαραστάτης του Δημότη, άτομο εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας, είναι μία ανεξάρτητη αρχή, δίπλα στη διοίκηση, αλλά δεν είναι μέρος της διοίκησης. Για το λόγο αυτό και ο νόμος απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 των παρόντων συμβούλων, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται μία ευρύτερη συναίνεση στο πρόσωπο του εκλεκτού και να μην είναι απόφαση μόνο της εκάστοτε πλειοψηφίας.
Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Συμπαραστάτη; Ο Συμπαραστάτης:
δέχεται έγγραφες καταγγελίες άμεσα θιγομένων πολιτών και επιχειρήσεων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του Δήμου, των νομικών του προσώπων και των επιχειρήσεών του και
διαμεσολαβεί προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός 30 ημερών στους ενδιαφερόμενους
Ας σημειωθεί ότι η υποβολή καταγγελίας ή αναφοράς στον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης δεν αναιρεί τη σχετική αρμοδιότητα του Συνηγόρου του Πολίτη ως ανεξάρτητης Αρχής, ούτε τις αρμοδιότητες άλλων ελεγκτικών οργάνων και αρχών, καθώς και του Ελεγκτή Νομιμότητας, ούτε αναστέλλει τυχόν προθεσμίες.
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης συντάσσει ετήσια έκθεση, η οποία παρουσιάζεται από τον ίδιο και συζητείται σε ειδική δημόσια συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον απολογισμό της δημοτικής αρχής.
Ο Συμπαραστάτης μπορεί να προβαίνει στη διατύπωση προτάσεων βελτίωσης της δημοτικής διοίκησης και των σχέσεών της με το κοινό, τόσο στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσής του, όσο και επ’ ευκαιρία σημαντικών προβλημάτων κακοδιοίκησης που ο ίδιος εντοπίζει. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, οι ειδικές προτάσεις του Συμπαραστάτη υποβάλλονται στον Δήμαρχο και κοινοποιούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο και στον Γενικό Γραμματέα του Δήμου.
Τόσο η ετήσια έκθεση όσο και οι ειδικές προτάσεις του Συμπαραστάτη αναρτώνται, υποχρεωτικά, στην ιστοσελίδα του Δήμου με φροντίδα των δημοτικών υπηρεσιών.
Τα βασικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του Συμπαραστάτη, όσον αφορά στις λειτουργίες του, είναι
η ανεξαρτησία
η αμεροληψία
η επάρκεια
Τι εννοούμε κακοδιοίκηση; Κακοδιοίκηση σημαίνει ανεπαρκής ή πλημμελής διοίκηση. Συντρέχει περίπτωση κακοδιοίκησης, όταν ένα θεσμικό όργανο δεν ενεργεί σύμφωνα με το νόμο ή δε σέβεται τις αρχές περί χρηστής διοίκησης. Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα κακοδιοίκησης είναι τα παρακάτω:
διοικητικές παρατυπίες
άδικη μεταχείριση
αθέμιτες διακρίσεις
κατάχρηση εξουσίας
παράλειψη οφειλόμενης απάντησης
άρνηση παροχής πληροφοριών
αδικαιολόγητη καθυστέρηση
Πώς ενεργεί ο Συμπαραστάτης;
Ο Συμπαραστάτης:
Ελέγχει την επώνυμη καταγγελία
Απαντά στον πολίτη εντός 30 ημερών
Διαμεσολαβεί στην υπηρεσία με ευελιξία
Ασκεί ήπιο έλεγχο
Προωθεί την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών
Υπερασπίζεται τη διαφάνεια και τη νομιμότητα
Συμβάλλει στη βελτίωση των υπηρεσιών του Δήμου
Παραπέμπει στις αρμόδιες αρχές
Ποια είναι τα οφέλη του θεσμού; Στόχος του Συμπαραστάτη πρέπει να είναι να καταστήσει τις διαδικασίες που αφορούν τον δημότη πιο απλές· να βοηθήσει τον δημότη να διαχειριστεί το ζήτημά του αποφεύγοντας μία πρόσθετη προσφυγή στους ελεγκτικούς μηχανισμούς ή τη δικαιοσύνη· να σταθεί δίπλα του προκειμένου να λυθούν τα προβλήματά του μέσα στα πλαίσια του Δήμου. Ο Συμπαραστάτης είναι με το μέρος του δημότη, έτσι ώστε να τον βοηθήσει να εξοικονομήσει χρόνο και χρήματα και να αποφύγει την ταλαιπωρία. Αν δεν επιτευχθεί ο στόχος αυτός, τότε ο θεσμός γίνεται ακόμη ένα γρανάζι στην γραφειοκρατία της δημόσιας διοίκησης, ένα όργανο ωραίο στα λόγια, αλλά χωρίς αποτελέσματα στην πράξη. Ο Συμπαραστάτης πρέπει να είναι δίπλα στον δημότη και να συνεργάζεται με τις υπηρεσίες, ώστε τελικά να μπορεί να προτείνει λύσεις εφικτές που θα κάνουν ευκολότερη τη ζωή όλων. Έτσι, επιγραμματικά, η παρέμβαση του Συμπαραστάτη οδηγεί σε:
